Zaznacz stronę

Witaj na blogu Kancelarii

Znajdziesz tu informacje na tematy związane z pracą notariusza

Termin do odrzucenia spadku w imieniu małoletniego – orzecznictwo

Bieg terminu na złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego zaczyna się od dnia, w którym przedstawiciel ustawowy dowiedział się, że małoletni jest powołany do spadku. Według orzecznictwa Sądu Najwyższego termin do odrzucenia spadku w imieniu małoletniego ulega zawieszeniu na czas trwania postępowania przed sądem opiekuńczym w przedmiocie wyrażenia zgody na odrzucenie spadku.

 

postanowienie SN z dnia 28 września 2016 r. III CSK 329/15

„1. Jeżeli w czasie biegu terminu zawitego przewidzianego w art. 1015 § 1 KC przedstawiciel ustawowy zamierzający odrzucić spadek w imieniu małoletniego złoży stosowny wniosek do sądu opiekuńczego, termin ten przestaje biec przez czas trwania postępowania, ale przestaje biec tylko w tym znaczeniu, że nie może upłynąć (zakończyć biegu) przed uprawomocnieniem się postanowienia sądu kończącego postępowanie.

 

2. Po uprawomocnieniu się postanowienia sądu zezwalającego na złożenie oświadczenia przedstawiciel ustawowy powinien niezwłocznie złożyć to oświadczenie, chyba że omawiany termin, uwzględniając czas trwania postępowania opiekuńczego, jeszcze nie upłynął. W takiej sytuacji złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku może nastąpić w dowolnej chwili, byleby przed upływem sześciu miesięcy od dowiedzenia się przez przedstawiciela ustawowego o tym, że małoletni dziedziczy spadek z ustawy na skutek odrzucenia spadku przez jego wstępnego. Tylko w takiej sytuacji możliwe jest skuteczne złożenie kolejnego wniosku o zezwolenie na złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku – po prawomocnym oddaleniu pierwszego wniosku – jeżeli oczywiście zachodzą okoliczności przewidziane w art. 523 KPC. Złożenie kolejnego wniosku przed upływem terminu powoduje takie same skutki, jak złożenie pierwszego wniosku.

 

3. Od chwili złożenia do sądu opiekuńczego przez przedstawiciela ustawowego małoletniego spadkobiercy wniosku o zezwolenie na złożenie w jego imieniu oświadczenia o odrzuceniu spadku termin przewidziany w art. 1015 § 1 KC nie biegnie. Po uprawomocnieniu się postanowienia o udzieleniu zezwolenia przedstawiciel ustawowy małoletniego powinien złożyć to oświadczenie bezzwłocznie, chyba że wskazany termin, uwzględniając czas trwania postępowania opiekuńczego, jeszcze nie upłynął; wtedy złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku może nastąpić w dowolnej chwili, przed upływem sześciu miesięcy od dowiedzenia się przez przedstawiciela ustawowego o tytule powołania małoletniego.

 

4. Jeżeli termin określony w art. 1015 § 1 KC jeszcze nie upłynął, w okolicznościach określonych w art. 523 KPC możliwe jest – po prawomocnym oddaleniu wniosku przedstawiciela małoletniego o zezwolenie na złożenie w imieniu małoletniego oświadczenia o odrzuceniu spadku – złożenie kolejnego wniosku. Powoduje ono takie same skutki, jak złożenie pierwszego wniosku.”

postanowienie SN z dnia 24 września 2015 r. V CSK 686/14

„1. Termin, o którym mowa w art. 1015 § 1 KC dla osoby małoletniej do złożenia oświadczenia biegnie od dnia, w którym przedstawiciel ustawowy lub opiekun prawny dowiedział się o tytule powołania małoletniego do spadku.

 

2. Złożenie wniosku o zezwolenie na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego powoduje zawieszenie, na czas trwania postępowania, biegu terminu określonego w art. 1015 § 1 KC.”

postanowienie SN z dnia 28 maja 2015 r. III CSK 352/14

„W sytuacji, w której ustawa wymaga uzyskania zgody sądu, od której uzależniona jest możliwość skutecznego odrzucenia spadku, wystąpienie przez przedstawiciela ustawowego spadkobiercy do sądu opiekuńczego o jej udzielenie przed upływem terminu do złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku, sprawia, że termin ten ulega przerwaniu na podstawie art. 123 § 1 pkt 1 KC stosowanego w drodze analogii. Za zajęciem tego stanowiska przemawiają doniosłe racje aksjologiczne i konstytucyjne.”

postanowienie SN z dnia 20 listopada 2013 r. I CSK 329/13

„Złożenie wniosku o zezwolenie na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego powoduje zawieszenie – na czas postępowania – biegu terminu określonego w art. 1015 § 1 KC.”

Termin do odrzucenia spadku w imieniu małoletniego

Bieg sześciomiesięcznego terminu na złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku zaczyna się od dnia, w którym przedstawiciel ustawowy dowiedział się, że małoletni jest powołany do spadku. Najczęściej jest to dzień, w którym rodzic odrzucił spadek po wspólnym przodku. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, termin do odrzucenia spadku w imieniu małoletniego ulega zawieszeniu na czas trwania postępowania przed sądem opiekuńczym w przedmiocie wyrażenia zgody na odrzucenie spadku. W związku z powyższym, okresu od dnia złożenia wniosku o wyrażenie zgody na odrzucenie spadku do dnia uprawomocnienia się postanowienia sądowego wyrażającego zgodę na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego, nie wlicza się do sześciomiesięcznego terminu przewidzianego w art. 1015 §1 Kodeksu cywilnego. Należy pamiętać, że powyższe nie wynika bezpośrednio z przepisów, a jest to jedynie wskazów wyrażona w orzecznictwie Sądu Najwyższego, które nie jest źródłem prawa. Dlatego, w sytuacji powołania do spadku małoletniego, nie należy zwlekać z podjęciem odpowiednich działań.

Jak odrzucić spadek w imieniu małoletniego dziecka?

Odrzucenie spadku jest czynnością względnie prostą. Jeżeli jednak posiadamy małoletnie dzieci – sprawy się komplikują. W wyniku odrzucenia spadku przez rodziców powołanymi do spadku zostają ich dzieci. Co prawda, niezłożenie oświadczenia o przyjęciu, bądź odrzuceniu spadku w terminie sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swojego powołania skutkuje przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Wiąże się jednak z koniecznością sporządzenia spisu inwentarza spadku, co nie jest korzystne w sytuacji, gdy w skład spadku wchodzą jedynie długi.        

Rodzic, który chce złożyć w imieniu małoletniego dziecka oświadczenie o odrzuceniu spadku musi dochować odpowiednich formalności. Zgodnie z art. 156 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego we wszelkich ważniejszych sprawach, które dotyczą majątku małoletniego wymagana jest zgoda sądu opiekuńczego.

Pierwszym krokiem jest złożenie wniosku do właściwego sądu rodzinnego o wyrażenie zgody na dokonanie czynności w imieniu małoletniego.

Wniosek należy złożyć w odpowiednim terminie do Wydziału Rodzinnego i Nieletnich Sądu Rejonowego właściwego według miejsca zamieszkania małoletniego (tj. miejsca zamieszkania rodziców). W ustaleniu właściwego sądu może pomóc nam wyszukiwarka sądów.


Opłata sądowa za złożenie przedmiotowego wniosku wynosi 40 zł. Można uiścić ją poprzez zamieszczenie znaczka opłaty skarbowej na wniosku lub poprzez przelanie środków na odpowiednie konto sądu i załączenie potwierdzenia dokonania przelewu.

Postanowienie wyrażające zgodę na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego uprawomacnia się w terminie 14 dni od dnia wydania lub zawiadomienia wszystkich uczestników postępowania. Klauzulę stwierdzającą prawomocność można uzyskać sądzie, który wydał postanowienie. Po dopełnieniu powyższych formalności każdy z rodziców lub opiekunów prawnych dziecka może odrzucić spadek w jego imieniu w dowolnej Kancelarii Notarianej na terenie całej Polski. 



wzór wniosku

.doc

wzór wniosku

.pdf

przykład

.pdf